حضور قلب در معبود

حضور قلب دو نوع است: حضور قلب در عبادت و حضور قلب در معبود. حضور قلب در معبود، بسيار سخت است و دانستن آن براي اهل عرفان ميسّر است. اما اگر انسان آن را به عنوان يکي از دانسته‌هاي خود، اندوخته کند، مناسب است، به اميد آن‌که خداوند، روزي توفيق عمل نيز بدهد. حضرت امام خميني (اعلي الله مقامه الشريف) مي‌فرمايد: اما حضور قلب در معبود، آن نيز داراي مراتبي است که عمده‌ي آن سه مرتبه است؛ يکي حضور قلب در تجلّيات افعالي و ديگر حضور قلب در تجلّيات اسمايي و صفاتي و سوم حضور قلب در تجلّيات ذاتي و از براي هر يک چهار مرتبه‌ است به طريق کلي: مرتبه‌ي علمي، و مرتبه ايماني و مرتبه شهودي و مرتبه‌ي فنايي.1

فصل و وصل

خداوند براي برخي از افراد در هنگام عبادت به شکل اسماء و صفات تجلّي مي‌کند. اين که اين امر چگونه صورت مي‌گيرد، در اين مقال نمي‌گنجد، اما همين اندازه بدانيم که برخي افراد در عبادت، گويا از اين عالم مادي به طور کلي، بريده و به عالم بالا متصل مي‌شوند، به گونه اي که هر مسأله اي در اين عالم براي آنان رخ دهد، متوجه نمي‌شوند. براي درک بهتر مطلب، نمونه اي را ذکر مي‌کنم.